Điệp viên mang bí số H3 có 30 năm sống trong ḷng địch. Đây là điệp viên khiến CIA kinh ngạc trong thời chiến tranh Việt Nam. Đó chính là Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Văn Minh.
Năm 2006, tại Mỹ diễn ra hội thảo quốc tế về “T́nh báo trong chiến tranh Việt Nam”, do Trung tâm Việt Nam, thuộc Đại học Công nghệ Tếch-dớt cùng Trung tâm Nghiên cứu t́nh báo thuộc CIA phối hợp tổ chức. Một cựu nhân viên CIA đă nhận định rằng: “Đúng là phải có một điệp viên cộng sản từng nằm ngay trong ḷng Bộ Tổng tham mưu (ngụy). Dường như không phải là sĩ quan cao cấp, không phải là tùy tùng thân cận của Tổng thống Thiệu, song chắc chắn nhân vật này đă gửi ra Bộ Chính trị Bắc Việt nhiều tin t́nh báo chiến lược”.
Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Văn Minh.
Thông tin đó về sau đă được giải mật. Đó là điệp viên mang bí số H3 của Pḥng T́nh báo B2, với hơn 20 năm sống trong ḷng địch, 16 năm sống trong sào huyệt của quân đội Sài G̣n, đă thể hiện bản lĩnh kiên cường và mưu trí “siêu việt”. Giữa “biển giáo, rừng gươm”, một ḿnh hoạt động đơn tuyến, tính mạng lúc nào cũng treo “trên miệng cọp” nhưng ông đă b́nh tĩnh hoạt động, hoàn thành tốt các chức trách mà quân đội ngụy giao cho, tạo nên “tấm b́nh phong” an toàn để ông hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà cách mạng giao phó. Ông là Nguyễn Văn Minh, Anh hùng LLVT nhân dân.
Nguyễn Văn Minh sinh năm 1933, tại Hưng Yên, trong một gia đ́nh thợ thủ công. Lớn lên, ông vào Sài G̣n t́m việc làm, ḷng yêu nước đă thôi thúc ông t́m đến với cách mạng. 20 tuổi, ông đă là một công nhân hoạt động bí mật cho Mặt trận Liên Việt giữa ḷng Sài G̣n. Đến năm 1959, ông được Quận ủy Thủ Đức cử làm nhiệm vụ t́m cách lọt vào quân đội ngụy quyền Sài G̣n. Năm 1963, lợi dụng sự kiện chính quyền tay sai Ngô Đ́nh Diệm bị lật đổ, các phe phái ngụy quân, ngụy quyền chèn ép nhau để tranh quyền, đoạt lợi, ông đă t́m cách chui sâu vào hàng ngũ kẻ thù với chức danh nhân viên văn thư của Văn pḥng Tổng tham mưu trưởng Nguyễn Hữu Có. Không lâu sau đó, Nguyễn Cao Kỳ lật đổ Nguyễn Hữu Có nhưng với vỏ bọc là một nhân viên quân sự mẫn cán, tận tụy với công việc, được nhiều người trong Văn pḥng quư mến nên ông được tân Tổng tham mưu trưởng Cao Văn Viên tiếp tục tin dùng. Từ đó, H3 trở thành một trong 4 nhân viên văn thư của Văn pḥng Tổng tham mưu trưởng.
Điệp viên H3 và Văn pḥng Bộ Tổng tham mưu ngụy, nơi ông hoạt động trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Công việc hằng ngày của H3 là tiếp nhận và lưu trữ công văn đi, công văn đến giữa Văn pḥng Tổng tham mưu trưởng với các cơ quan, đơn vị trong quân đội ngụy, đặc biệt là trao đổi công văn với Phủ Tổng thống, với các cơ quan Bộ Quốc pḥng, các quân đoàn, quân khu. Công việc này tạo cơ hội để H3 tiếp xúc với các tài liệu tối mật của địch. Chính v́ vậy, những tài liệu, tin tức mà H3 cung cấp cho ta rất có giá trị, bảo đảm độ chính xác cao. Làm việc trong môi trường tối mật như vậy, H3 luôn bị các cơ quan mật vụ, an ninh của địch để ư, theo dơi nhưng anh đă t́m ra cách hoạt động để che mắt kẻ thù. Không thể tiến hành sao chụp tài liệu v́ nếu làm như thế dễ bị lộ, H3 đă rèn luyện để ghi nhớ, chép lại toàn bộ các công văn ông tiếp xúc hằng ngày rồi chuyển về lưới t́nh báo do đồng chí Hai Kim phụ trách.
Cách làm này đ̣i hỏi trí năo ông hoạt động không ngơi nghỉ. Đôi mắt ông lúc về già bị mờ đi rất nhanh do hoạt động quá tải trong hàng chục năm ṛng. Để có thể nắm nhiều tài liệu của địch, ông khéo léo nhận về ḿnh nhiều phần việc trong số 4 nhân viên văn thư. Ngày làm việc cho địch, đêm thức viết lại để báo cho tổ chức, rất nhiều đêm ông đă thức trắng để báo cáo cho hết các nội dung công văn đă nắm được hằng ngày. Các ư đồ lớn của địch, như kế hoạch b́nh định nông thôn, kế hoạch lấn chiếm, xóa các vùng giải phóng… đều được ông báo cáo chính xác về căn cứ.
Đến đầu năm 1975, ông đă báo cáo tin quan trọng có tính quyết định để ta củng cố quyết tâm giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975, đó là tin Mỹ trả lời ngụy quân, ngụy quyền: “Mỹ coi như chiến tranh ở Việt Nam đă kết thúc, Mỹ sẽ không chi viện cho quân ngụy bằng lực lượng chiến đấu của Mỹ”. Cùng với đó, các báo cáo của ông c̣n phân tích mối tương quan giữa lực lượng địch và viện trợ của Mỹ, giữa viện trợ và mức độ sử dụng bom đạn, phi vụ, cơ động của xe tăng, tàu chiến, việc bố trí binh lực tại các quân khu của quân ngụy…
Trong sự kiện 30.4.1975, khi Quân giải phóng đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu ngụy, chính H3 đă động viên các viên chức trong văn pḥng của tướng Cao Văn Viên ǵn giữ, niêm phong kho tàng, hồ sơ, bảo toàn tài liệu, máy móc trong văn pḥng để bàn giao cho quân giải phóng.
Sau ngày đất nước thống nhất, Đại tá Nguyễn Văn Minh tiếp tục công tác trong quân đội một thời gian rồi nghỉ hưu theo chế độ. Ông sống khiêm nhường, giản dị, gần gũi với mọi người. Tháng 9.2009, điệp viên H3-Nguyễn Văn Minh từ trần trong thanh thản, để lại nỗi tiếc thương khôn nguôi trong tâm trí người thân và đồng đội. Ông là một trong những điệp viên mà khả năng giữ bí mật hoạt động đă trở thành huyền thoại, khiến kẻ thù kinh ngạc về bản lĩnh, trí tuệ và tinh thần “thép” của ông.