VietBF

VietBF (https://www.vietbf.com/forum/index.php)
-   Music News|Tin Ca Nhạc (https://www.vietbf.com/forum/forumdisplay.php?f=252)
-   -   Về Đoàn Chuẩn và bài hát Gửi Người Em (https://www.vietbf.com/forum/showthread.php?t=726268)

Hanna 01-15-2014 21:53

Về Đoàn Chuẩn và bài hát Gửi Người Em
 
1 Attachment(s)
Về Đoàn Chuẩn và bài hát Gửi Người Em Gái

Nếu ai đã từng yêu mến giòng nhạc Đoàn Chuẩn thì phải công nhận ông là một nhạc sĩ thơ mộng bậc nhất trong làng âm nhạc Việt Nam. Nhạc của ông có chất thơ, đầy tính cách lãng mạn. Trong các bài hát của ông, người ta chỉ thấy có tình yêu và hoàn toàn không có một chút tính cách chính trị nào, ngoại trừ một trường hợp duy nhất. Đó là bài Gửi Người Em Gái, một trong những bài nhạc rất hay của ông được sáng tác sau khi đất nước bị chia hai.

Là một người có tâm hồn lãng mạn, hầu hết tất cả các tác phẩm của ông đều là loại tình ca hoàn toàn không có tính cách chính trị. Ông sinh ra và lớn lên trong gia đình giàu có, thuộc loại công tử ăn chơi. Với một gia thế như vậy, và là một nhạc sĩ chỉ viết loại nhạc "ủy mị", có thể dễ dàng đoán được một người như nhạc sĩ Đoàn Chuẩn sẽ không dễ dàng gì sống trong chế độ CS.

Sau khi phong trào Nhân Văn Giai Phẩm bị CS đàn áp năm 1956, hầu hết các nhà văn, nhà thơ còn lại ngoài Bắc đã không còn sáng tác nghệ thuật gì. Và Đoàn Chuẩn cũng không ngoại lệ. Nhạc của ông bị cấm hát, thậm chí kể cả sau 1975 sau khi chiến tranh chấm dứt. Mãi đến những năm sau 1990 và gần đây, các tác phẩm của ông mới từ từ được cho hát.

Đoàn Chuẩn là một nạn nhân của chế độ CS.

Trở lại bài Gửi Người Em Gái của Đoàn Chuẩn. Có hai bản khác nhau. Một bản được ca sĩ Khánh Ly hát trước 75, và một bản được CS cho phép phát hành và thịnh hành sau này. Cá nhân tôi nghĩ, cả hai bản đều cùng chính tả giả viết.

Trước hết hãy đọc lời của bản nhạc có nhiều ca sĩ Bắc hát sau này:

Cành hoa tim tím bé xinh xinh báo xuân nồng
Rừng đào phong kín cánh mong manh hé hoa ḷng
Hà Nội chờ đón tết, hoa chen người đi, liễu rũ ... mà chi (3)
Đêm tân xuân, hồ Gươm như say mê
Chuông reo ngân, Ngọc Sơn sao uy nghi (5)
Ngàn phía đến lễ đền
Chạnh ḷng tôi nhớ đến ... người em
Tôi có người em gái, tuổi chớm dâng hương, mắt nồng rộn ư yêu thương,
Đôi mắt em nói nhiều, tha thiết như dáng kiều
Ôi, t́nh yêu!
Nhưng ... một sớm mùa thu, khép giữa trời, tím ngắt
Nàng đi ... gót hài xanh
Người đi trong dạ sao đành
Đường xưa lối cũ ân t́nh ... nghĩa xưa
Rồi từ ngày sống xa anh nơi kim tiền (6)
Ngục trần gian hăm tấm thân xinh, đôi mắt hiền
Đời nghèo không lối thoát, em đành thôi, cúi đầu ... mà đị
Xuân đêm nay, đường đêm Ca-Ti-Na
Hoa mai rơi, rủ nhau nơi phương xa
Dần trắng xóa mặt đường
Một người em gái nhớ người thương

2.
Rồi ngày thống nhất đến rất nhanh khôn ai ngừng (7)
Cầu chia giới tuyến đến mai đây san đất bằng
Nụ cười trong gió sớm, anh đến chờ em ... giữa cầu Hiền Lương
Em tôi đi, màu son lên đôi môi
Khăn san bay, lả lơi bên hai vai ai
Trời thắm gió trăng hiền
Hà Nội thêm bóng dáng nàng tiên
Em! Tháp Rùa yêu dấu
C̣n đó trơ trơ, lớp người đổi mới khác xưa,
Thu đă qua những chiều, song ư thơ rất nhiều,
Cả ... t́nh yêu !
Em ... nhẹ bước mà đi, giữa khung trời bát ngát
T́nh ta hết dở dang
Đường xưa lối ngập lá vàng
Đường nay thong thả bao nàng đón xuân
Ḷng anh như giấy trắng, thanh tàn ép hoa tàn
Thời gian vẫn giữ nét yêu đương nơi hoa vàng
Dịu ḷng đàn dẫn phím, ư thơ trào dâng, viết gửi về em!
Đêm hôm nao, ngồi nghe qua không gian
Em tôi mơ, miền xưa qua hương lan
Đường phố lóa ánh đèn
Một người trên đất Bắc chờ em!


Và lời của bản do Khánh Ly hát trước 1975

Cành hoa tim tím bé xinh xinh báo xuân nồng
Lượm đào phong kín cách mong manh tấm hoa ḷng (1)
Hà Nội chờ đón tết vắng bóng người đi liễu rũ mà chi (2)
Đêm tân xuân Hồ Gươm sao long lanh (4)
Hoa mai rơi rủ nhau nơi phương xa
Đường phố vắng bóng đèn chạnh ḷng tôi nhớ tới người em
Tôi có người em gái, tuổi chớm dâng hương
mắt nồng rộn ư yêu thương
Đôi mắt em nói nhiều tha thiết như dáng kiều
ôi t́nh yêu
Nhưng một sớm mùa thu giữa chân trời xanh ngát
Nàng đi gót hài xanh nàng đi cho dạ sao đành
Đường quen lối cũ ân t́nh nghĩa xưa
Rồi từ ngày ấy nước sông ngăn cách đôi ḷng
Thuyền tình vô lỡ bến cô đơn không ai ngờ
T́nh nghèo xa cách măi em tôi đành ôm mối sầu mà đi
Em tôi đi màu son lên đôi môi
Khăn san bay lả lơi trên vai ai
Nh́n xác pháo bên thềm gợi ḷng tôi nhớ tới người em


Cách sử dụng câu cú tài tình như "Lượm đào phong kín cách mong manh tấm hoa ḷng" (1) chỉ có chính tác giả mới có thể viết được như vậy. Giả thuyết là có ai đó sửa lời nghe dường như là quá hoang đường. Ai sửa, nhạc sĩ nào, và sao lại tài tình như vậy ?

Nên nhớ hoàn cảnh của tác giả lúc đó, tâm sự buồn tẻ. Là gia đình tiểu tư sản, nhạc thì bị cấm hát vì quá ủy mị, cửa hàng bị tịch thu. Sau 1954 khi đất nước bị chia hai, nhiều gia đình khá giả ở Hà Nội đã di cư vào Nam thì lúc đó Hà Nội phải "vắng bóng người đi" (2) chứ không nên là "Hà Nội chờ đón tết, hoa chen người đi" (3), nghe quá gượng gạo. Và trong cái tâm sự buồn bả đó thì "hồ gương sao long lanh" (4) dẫn tới việc nhớ lại người em gái di cư vào Nam chứ sao có thể nói là "Đêm tân xuân, hồ Gươm như say mê, Chuông reo ngân, Ngọc Sơn sao uy nghi" (5). Có phải quá mâu thuẫn chăng ?

Còn đoạn này thì ai đọc cũng thấy mang nặng tính cách tuyên truyền CS, khó có thể thấy được trong con người công tử nhà giàu tiểu tư sản, dân Hà Thành vào năm 1956 khi gia tài gia đình ông bị CS tiếp thu:

Rồi từ ngày ấy sống xa anh nơi kim tiền (6)

Ngục trần gian hăm tấm thân xinh, đôi mắt hiền

Đời nghèo không lối thoát, em đành thôi, cúi đầu ... mà đị

Rồi còn có đoạn sau, sặc mùi propaganda, ca ngợi việc đất nước thống nhất, chàng chờ nàng cầu Hiền Lương. Lời bài hát có tính cách tích cực, không ủy mị như kiểu tình nam nữ thường thấy trong các nhạc phẩm của Đoàn Chuẩn.

Rồi ngày thống nhất đến rất nhanh khôn ai ngừng (7)

Cầu chia giới tuyến đến mai đây san đất bằng

Nụ cười trong gió sớm, anh đến chờ em ... giữa cầu Hiền Lương

Nếu ai đã từng nghe nhạc của Đoàn Chuẩn, đã từng say mê điệu nhạc lời ca lãng mạn thì có thể dễ dàng thấy bản do Khánh Ly hát đúng thật là chính tác giả viết vì cách dùng văn, và lời và nhạc hợp và quyện lại một cách tài tình, câu cú sắc bén, thâm sâm nhưng hết sức lãng mạn. Thí dụ như ví Hồ Gươm vào ban đêm dưới ánh đèn giống như ánh mắt long lanh.

Bản nhạc sau 75 cũng đích thực là tác giả viết vì tác giả xác nhận như vậy.

Vậy tại sao lại có hai bản có nội dung khác nhau: một bản là tình ca ủy mị, và một bản có tính cách tích cực, có hy vọng cho tương lai, có tính cách chính trị? Dựa vào cuộc đời của ông, dựa vào hoàn cảnh lịch sử, nhạc của Đoàn Chuẩn viết nguyên thủy vào 1956 nên có tính cách ủy mị lãng mạn hay là nên có tính cách tích cực, có hy vọng cho tương lai ?

Một câu trả lời hợp lý là vì ông bị áp lực từ nhà cầm quyền CS lúc đó không được hài lòng gì mấy về các tác phẩm của ông đã không đi theo đường lối chính trị của đảng, và gia đình ông thuộc loại tiểu tư sản. Với hoàn cảnh đó, ông buộc phải tự sửa lời cho dù nó có hơi chút gượng ép, để tự bảo vệ và sinh tồn dưới chế độ CS.

Tiếc thay cho một người nhạc sĩ tài hoa đã phải sống dưới một chế độ độc tài phi nhân, đã kiềm hãm một tài năng hiếm có của âm nhạc Việt.

L_T_P
MT


All times are GMT. The time now is 23:24.

VietBF - Vietnamese Best Forum Copyright ©2006 - 2024
User Alert System provided by Advanced User Tagging (Pro) - vBulletin Mods & Addons Copyright © 2024 DragonByte Technologies Ltd.

Page generated in 0.04166 seconds with 9 queries