VietBF - Henry Kissinger: Tiên đoán số phận Trung Quốc và Hoa Kỳ, đối đầu hay đối tác?

Tiến sĩ Henry Kissinger chia sẻ tầm nhìn thời cuộc với các độc giả VietBF. Mặc dù nhiều người cho rằng ông là nguyên nhân gây nên sự thất bại của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam. Nhưng có nhiều uẩn khúc mà trong những năm tháng cuối đời của mình, ông muốn giãi bày những trải nghiệm đắng cay, đau xót, dằn vặt và những bí mật mang theo mình. Ông Henry Kissinger người Mỹ, sinh tại Đức, gốc Do Thái, người có vai trò then chốt trong định hình trật tự thế giới và quan hệ giữa Trung - Mỹ, Việt Nam - Hoa Kỳ, Cộng Sản - Dân Chủ, Độc Đảng - Đa Đảng.

http://intermati.com/forum/attachmen...1&d=1487516154
Tiến sĩ Henry Kissinger

Cả Mỹ và Trung Quốc đều là hai trụ cột không thể thiếu trong trật tự thế giới. Đáng chú ý, cả hai quốc gia này đã từng thể hiện thái độ lập lờ nước đôi đối với hệ thống quốc tế mà hiện cả hai đang tham gia, khẳng định cam kết của họ với hệ thống này ngay cả khi có những phán đoán dè dặt về nhiều cấu trúc của nó. Trung Quốc chưa từng đảm nhận vai trò mà quốc gia này được yêu cầu nắm giữ trong thế kỷ 21, với tư cách là một nước lớn. Mỹ cũng chưa hề có kinh nghiệm tương tác trên cơ sở bền vững với một đất nước có diện tích, phạm vi, và quy mô kinh tế tương đương nhưng lại có một mô hình trật tự trong nước hoàn toàn khác biệt (Cộng Sản, Độc Đảng Toàn Trị và Dân Chủ, Đa Đảng Tự Do).

http://intermati.com/forum/attachmen...1&d=1487516154
Tiến sĩ Henry Kissinger và tổng thống VNCH Nguyễn Văn Thiệu

Nền tảng văn hóa và chính trị của hai bên đối lập nhau trong nhiều khía cạnh. Cách tiếp cận của Mỹ đối với chính sách là sự thực dụng, trong khi đối với Trung Quốc là dựa trên khái niệm. Người Mỹ cho rằng mọi vấn đề đều có giải pháp, người Trung Quốc nghĩ rằng mỗi giải pháp lại là tấm vé vào chiếc cửa dẫn đến hàng loạt vấn đề mới. Tư tưởng Trung Quốc được định hình một phần do chủ nghĩa cộng sản nhưng ngày càng tiếp nhận cách nghĩ truyền thống Trung Quốc, cả hai đều xa lạ với người Mỹ. Hai nước lớn với hai nền văn hóa và tiền đề khác nhau đều đang phải trải qua những thay đổi nội tại cơ bản, dù quá trình này biến hai nước thành đối thủ hay đối tác thì nó cũng sẽ góp phần quan trọng trong việc định hình triển vọng trật tự thế giới trong thế kỷ 21.

Kể từ khi cách mạng thành công, Trung Quốc đã trải qua năm thế hệ lãnh đạo. Mao Trạch Động quyết tâm xóa bỏ các tổ chức đã thiết lập từ trước do lo ngại nạn quan liêu. Đặng Tiểu Bình hiểu rằng Trung Quốc không thể duy trì vai trò lịch sử của mình trừ khi nước này hòa nhập với quốc tế. Phong cách của Đặng tập trung rất rõ ràng, không hênh hoang khiến các nước khác lo ngại, không tuyên bố giữ vai trò lãnh đạo mà mở rộng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc, thông qua hiện đại hóa xã hội và phát triển kinh tế. Trên cơ sở đó, bắt đầu từ năm 1989, Giang Trạch Dân đưa Trung Quốc trở thành thành viên đầy đủ trong hệ thống quốc gia có chủ quyền và thương mại quốc tế. Hồ Cẩm Đào khéo léo xoa dịu những lo ngại về sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc và đặt nền tảng cho khái niệm về hình thức quan hệ mới giữa các nước lớn do Tập Cận Bình đề xuất.

http://intermati.com/forum/attachmen...1&d=1487516154
Tiến sĩ Henry Kissinger

Mối quan hệ của Trung Mỹ mặc dù như vậy nhưng sẽ đi về đâu. Mọi thứ lại bắt đầu từ chiến tranh Việt Nam, khi tôi đang làm cố vấn an ninh quốc gia 1969-1975, ngoại trưởng Hoa Kỳ 1973-1977. Trong việc bảo vệ châu Á, Mỹ đã đề nghị tiến hành như những gì đã làm ở Tây Âu. Theo thuyết domino của tổng thống Eisenhower, sự sụp đổ của một nước theo chủ nghĩa cộng sản sẽ làm cho những nước khác sụp đổ theo, Mỹ áp dụng học thuyết ngăn chặn để chăn đứng những kẻ xâm lược theo mô hình của NATO và mô hình phục hồi kinh tế và chính trị như trong kế hoạch Marshall. Mỹ hạn chế tấn công những nơi trú ẩn náu ở Cam Bốt, Lào, nơi mà từ đó các lực lượng của Việt Cộng phát động những cuộc tấn công gây thương vong và rút về trú ẩn để tránh sự truy đuổi.

http://intermati.com/forum/attachmen...1&d=1487516154
Tiến sĩ Henry Kissinger và tổng thống VNCH Nguyễn Văn Thiệu

Trong khi Mỹ đang tham chiến toàn diện tại Việt Nam thì sự thống nhất của Liên Xô và Trung Quốc không còn nữa và lâm vào khủng hoảng rõ rệt. Nghe theo Liên Xô, Trung Quốc đã bị tàn phá bởi cuộc Đại Nhảy Vọt, Cách Mạng Văn Hóa. Trung Quốc coi Liên Xô như một đối thủ nguy nhiểm và đầy đe dọa. Trở lại Việt Nam, các nguyên tắc ngăn chặn ở châu Âu tỏ ra không hiệu quả ở châu Á. Ở Đông Nam Á sau một thế kỷ dưới ách thực dân, các thể chế vẫn chưa được tạo ra, nhất là ở Việt Nam, nơi chưa bao giờ là một quốc gia trong lịch sử. Mỹ đã cố gắng thu hẹp khoảng cách này thông qua một chiến dịch xây dựng thể chế chính trị song hành với các nỗ lực quân sự. Sau một loạt các cuộc chính biến, mà bắt đầu là đảo chính tháng 11 năm 1963 được Đại sứ quán Mỹ bật đèn xanh và Nhà Trắng ngầm chấp thuận với hy vọng sự cai trị bằng quân sự sẽ tạo ra thể chế tự do hơn. Trong bầu không khí phản kháng trỗi dậy, sự bất lực của Việt Nam Cộng Hòa trong việc nổi lên như một nền dân chủ vận hành đầy đủ giữa một cuộc chiến đẫm máu dẫn đến những lời chỉ trích gay gắt. Một cuộc chiến tranh ban đầu có được sự ủng hộ của đa số và được đưa lên bởi một tổng thống trích dẫn các nguyên tắc phổ quát về tự do và nhân quyền, thì bây giờ lại bị chỉ trích như là một bằng chứng về sự xuống cấp đạo đức. Cuộc tranh luận trong nước về chiến tranh Việt Nam tỏ ra là một trong những cuộc tranh luận gây nhiều vết sẹo nhất trong lịch sử nước Mỹ.

http://intermati.com/forum/attachmen...1&d=1487516154
Tiến sĩ Henry Kissinger và phó tổng thống VNCH Nguyễn Cao Kỳ

Tình thế tiến thoái lưỡng nan ở Việt Nam phần nhiều là do hậu quả của các lý thuyết liên quan đến sự dần leo thang đã duy trì chiến tranh Lạnh, trong khi chặt chẽ về khái niệm nếu xét đến thế bế tắc giữa các siêu cường nhưng ít có tính áp dụng cho một cuộc xung đột bất đối xứng chống lại một đối thủ theo đuổi chiến lược du kích. Các kỳ vọng cải cách kinh tế sẽ dẫn tới phát triển chính trị tỏ ra không hiệu quả như mong muốn tại Việt Nam. Sự sụp đổ cao vọng làm tan vỡ sự tự tin mà nếu không có nó các tổ chức sẽ lúng túng trong hành động. Các nhà lãnh đạo trước đó, những người đã duy trì chính sách đối ngoại của Mỹ rất khổ sở trước cơn thịnh nộ của sinh viên. Sự bất an của những người lớn tuổi trong số đó đã biến những lời ca thán thường thấy của lớp trẻ đang trưởng thành một cơn ác mộng được thể chế hóa và một sự tổn thương quốc gia..... còn nữa.

Henry Kissinger
Phần 1: http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1045167
Phần 2: http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1045442