trungthuc
08-19-2021, 01:24
Trung Quốc luôn khao khát được công nhận là một cường quốc "nhân từ" và "hào phóng", đó là điều không có ǵ bí mật cả.
Mặc dù là quốc gia có thu nhập trung b́nh, người dân nông thôn chưa có nguồn nước uống an toàn và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tử tế, nhưng trong những năm gần đây Bắc Kinh đă gia tăng đáng kể tiền hỗ trợ phát triển cho các nước nghèo. Chỉ riêng năm 2019, ước tính TQ đă cung cấp gần 6 tỷ USD tiền tài trợ này.
Một số quà tặng mà TQ đă trao là các dự án chỉ để trưng bày và có giá trị đáng ngờ ở các nước nghèo, chẳng hạn như một sân vận động Olympic sang trọng ở Bờ Biển Ngà trị giá 240 triệu USD hay dinh Tổng thống mới của Burundi có giá 22 triệu USD. Cả hai đều là quà tặng của Bắc Kinh.
Trong đại dịch COVID, TQ đă không tiếc nỗ lực thể hiện h́nh ảnh hào hùng của ḿnh. Bắc Kinh đă tặng trang bị bảo vệ cá nhân và vaccine cho các nước nghèo và tuyên bố rằng họ đă gửi hơn 450 triệu liều vaccine COVID đến gần 100 quốc gia.
Nhưng ngay cả khi Bắc Kinh bận rộn trao quà tặng và đánh bóng h́nh ảnh, họ cũng đă tự khẳng định sự "tai tiếng" là một kẻ bắt nạt nhỏ nhen.
Có hàng loạt ví dụ cho điều đó. Khi người chủ nhân của đội bóng rổ Houston Rockets của Hoa Kỳ, ông Daryl Morey, đăng tweet ủng hộ những người biểu t́nh dân chủ ở Hồng Kông vào tháng Mười năm 2019, các quan chức TQ không chỉ gây áp lực buộc Hiệp hội Bóng rổ Quốc gia Hoa Kỳ sa thải ông ta mà c̣n đ́nh chỉ việc phát sóng các trận đấu của Houston Rockets ở TQ.
Na Uy đă hứng chịu sự phẫn nộ của TQ khi giải Nobel Ḥa b́nh được trao cho nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo) vào năm 2010. Mặc dù chính phủ Na Uy không có liên quan ǵ đến quyết định trao giải này, Bắc Kinh vẫn muốn dạy cho Na Uy "một bài học" bằng cách cấm nhập cảng cá hồi Na Uy.
Các hăng hàng không quốc tế đă biết đến sự nhỏ nhen của TQ vào tháng Bảy năm 2018 khi Bắc Kinh yêu cầu họ xóa trên trang web của họ mọi chỉ dẫn đến Đài Loan với tư cách là một quốc gia. Trước viễn cảnh làm ăn bất lợi ở TQ, các hăng hàng không không c̣n lựa chọn nào khác ngoài việc tuân thủ theo.
Biểu hiện mới nhất của sự nhỏ nhen của TQ là yêu cầu các giới chức Văn pḥng đại diện của Đài Loan tại Hồng Kông kư một văn bản cam kết ủng hộ cái gọi là nguyên tắc "Một Trung Quốc". Nếu các đại diện Đài Loan tại Hồng Kông làm theo lệnh này, rơ ràng họ sẽ thừa nhận chủ quyền của TQ đối với đảo Đài Loan, điều mà chính phủ Đài Loan không bao giờ cho phép. V́ Đài Loan từ chối yêu cầu của Bắc Kinh được thực hiện thông qua các con rối của họ tại Hồng Kông, do vậy Văn pḥng đại diện của Đài Loan tại Hồng Kông đă buộc phải đóng cửa.
Giống như tất cả các trường hợp bắt nạt khác của TQ, vẫn không rơ liệu TQ có thu được cái ǵ từ sự thể hiện tinh thần xấu xa của họ hay không, ngoại trừ các thông tin bóp méo sự thật trên báo chí. Đáng kinh ngạc hơn nữa là Bắc Kinh dường như không mấy quan tâm đến những thiệt hại to lớn mà hành vi nhỏ nhen của họ đă gây ra cho vị trí của một cường quốc nhân từ mà họ đă bỏ ra hàng tỷ đô la để vun đắp.
Chúng ta có thể hiểu rơ hơn nghịch lư này, hành động mâu thuẫn của TQ, vừa như một nhà hảo tâm quốc tế, vừa là một kẻ bắt nạt nhỏ nhen, bằng cách điều tra mối liên hệ giữa bản chất của chế độ TQ và hành vi bên ngoài của nó.
Những cường quốc nhỏ nhen, cũng giống như những con người nhỏ nhen, là nạn nhân của một mặc cảm bất an. Họ bị ám ảnh bởi nỗi lo lắng phải luôn luôn tỏ ra cứng rắn để tự thuyết phục bản thân rằng người khác sẽ coi trọng họ.
Đối với những quốc gia như vậy, sức mạnh bề ngoài là quan trọng hơn bất cứ thứ ǵ khác. Trong trường hợp của TQ, lịch sử đau thương của nước này như là một quốc gia yếu kém bị các cường quốc khác bắt nạt có thể giải thích tại sao các lănh đạo TQ lại nhanh chóng có hành vi tấn công kẻ khác. Nhưng điều căn bản hơn là nhà cầm quyền Bắc Kinh cảm thấy không an toàn về quyền lực và địa vị của họ đến mức họ cần phải bù lại một cách quá mức bằng cách thể hiện h́nh ảnh một nhóm người cứng rắn.
Một cách hiểu khác về hành vi bắt nạt nhỏ nhen của người TQ ở nước ngoài là coi đó như là sự mở rộng logic của việc thực hiện chuyên chế trong nước. Đảng CSTQ cầm quyền đă quen với việc tự tung tự tác ở nhà và không dung thứ cho sự chống đối hay thách thức. Tại sao chúng ta lại mong đợi họ sẽ hành xử khác đi ở nước ngoài, trừ khi họ đang đối mặt với một thế lực mạnh hơn mà biết rơ sẽ không thể đối địch nổi?
Là một chế độ nắm và giữ quyền lực bằng bạo lực, đảng CSTQ tin tưởng vững chắc vào năo trạng của "luật rừng", nơi mà lư lẽ thuộc về kẻ mạnh. V́ vậy, họ cho rằng các quốc gia yếu hơn phải tôn kính họ và không c̣n cách nào khác.
Đáng buồn thay, những vụ bắt nạt nhỏ nhặt đôi khi lại có tác dụng, biện hộ cho những tính toán của Bắc Kinh. Mặc dù họ thường xuyên thất bại khi ép buộc các quốc gia yếu hơn phải phục tùng, nhưng hành vi bắt nạt của TQ vẫn có hiệu quả trong việc thu hút các công ty nước ngoài, chẳng hạn như các hăng hàng không, các chuỗi khách sạn và thương hiệu tiêu dùng, là những kẻ sợ mất quyền tiếp cận thị trường nội địa khổng lồ của TQ.
Bởi v́ sự nhỏ nhen dường như đă được đưa vào hành vi đối ngoại của TQ, ngay cả khi các lănh đạo của họ t́m kiếm sự tôn trọng và địa vị, chúng ta nên biết rằng, hành vi nhỏ nhen của họ vẫn sẽ được tiếp tục được thực hiện.
Nạn nhân của các vụ bắt nạt này, các quốc gia cũng như các công ty, sẽ phải trả giá. Nhưng cuối cùng, người trả giá sẽ là TQ. Ở mức tối thiểu, hành vi nhỏ nhen có thể xóa bỏ mọi tác động tích cực mà sự hào phóng của họ có thể tạo ra. Mọi người thường nhớ những tựa đề tồi tệ hơn là những bài báo khen ngợi.
Quan trọng hơn, sự bắt nạt nhỏ nhen của Bắc Kinh đang làm mất bạn bè và mọi người trên thế giới xa lánh, đồng thời giúp cho Hoa Kỳ xây dựng những trường hợp cụ thể thuyết phục để đối đầu và kiềm chế TQ. Nếu họ nhận thấy ḿnh bị cô lập, họ chỉ có thể đổ lỗi cho cái mặc cảm nhỏ nhen của chính họ mà thôi.
(*) Minxin Pei là giáo sư khoa Chính quyền tại Claremont McKenna College, California và là thành viên cao cấp không thường trú của Quỹ Marshall Đức của Hoa Kỳ.
(Theo Asia Nikkei Review)
Mặc dù là quốc gia có thu nhập trung b́nh, người dân nông thôn chưa có nguồn nước uống an toàn và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tử tế, nhưng trong những năm gần đây Bắc Kinh đă gia tăng đáng kể tiền hỗ trợ phát triển cho các nước nghèo. Chỉ riêng năm 2019, ước tính TQ đă cung cấp gần 6 tỷ USD tiền tài trợ này.
Một số quà tặng mà TQ đă trao là các dự án chỉ để trưng bày và có giá trị đáng ngờ ở các nước nghèo, chẳng hạn như một sân vận động Olympic sang trọng ở Bờ Biển Ngà trị giá 240 triệu USD hay dinh Tổng thống mới của Burundi có giá 22 triệu USD. Cả hai đều là quà tặng của Bắc Kinh.
Trong đại dịch COVID, TQ đă không tiếc nỗ lực thể hiện h́nh ảnh hào hùng của ḿnh. Bắc Kinh đă tặng trang bị bảo vệ cá nhân và vaccine cho các nước nghèo và tuyên bố rằng họ đă gửi hơn 450 triệu liều vaccine COVID đến gần 100 quốc gia.
Nhưng ngay cả khi Bắc Kinh bận rộn trao quà tặng và đánh bóng h́nh ảnh, họ cũng đă tự khẳng định sự "tai tiếng" là một kẻ bắt nạt nhỏ nhen.
Có hàng loạt ví dụ cho điều đó. Khi người chủ nhân của đội bóng rổ Houston Rockets của Hoa Kỳ, ông Daryl Morey, đăng tweet ủng hộ những người biểu t́nh dân chủ ở Hồng Kông vào tháng Mười năm 2019, các quan chức TQ không chỉ gây áp lực buộc Hiệp hội Bóng rổ Quốc gia Hoa Kỳ sa thải ông ta mà c̣n đ́nh chỉ việc phát sóng các trận đấu của Houston Rockets ở TQ.
Na Uy đă hứng chịu sự phẫn nộ của TQ khi giải Nobel Ḥa b́nh được trao cho nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo) vào năm 2010. Mặc dù chính phủ Na Uy không có liên quan ǵ đến quyết định trao giải này, Bắc Kinh vẫn muốn dạy cho Na Uy "một bài học" bằng cách cấm nhập cảng cá hồi Na Uy.
Các hăng hàng không quốc tế đă biết đến sự nhỏ nhen của TQ vào tháng Bảy năm 2018 khi Bắc Kinh yêu cầu họ xóa trên trang web của họ mọi chỉ dẫn đến Đài Loan với tư cách là một quốc gia. Trước viễn cảnh làm ăn bất lợi ở TQ, các hăng hàng không không c̣n lựa chọn nào khác ngoài việc tuân thủ theo.
Biểu hiện mới nhất của sự nhỏ nhen của TQ là yêu cầu các giới chức Văn pḥng đại diện của Đài Loan tại Hồng Kông kư một văn bản cam kết ủng hộ cái gọi là nguyên tắc "Một Trung Quốc". Nếu các đại diện Đài Loan tại Hồng Kông làm theo lệnh này, rơ ràng họ sẽ thừa nhận chủ quyền của TQ đối với đảo Đài Loan, điều mà chính phủ Đài Loan không bao giờ cho phép. V́ Đài Loan từ chối yêu cầu của Bắc Kinh được thực hiện thông qua các con rối của họ tại Hồng Kông, do vậy Văn pḥng đại diện của Đài Loan tại Hồng Kông đă buộc phải đóng cửa.
Giống như tất cả các trường hợp bắt nạt khác của TQ, vẫn không rơ liệu TQ có thu được cái ǵ từ sự thể hiện tinh thần xấu xa của họ hay không, ngoại trừ các thông tin bóp méo sự thật trên báo chí. Đáng kinh ngạc hơn nữa là Bắc Kinh dường như không mấy quan tâm đến những thiệt hại to lớn mà hành vi nhỏ nhen của họ đă gây ra cho vị trí của một cường quốc nhân từ mà họ đă bỏ ra hàng tỷ đô la để vun đắp.
Chúng ta có thể hiểu rơ hơn nghịch lư này, hành động mâu thuẫn của TQ, vừa như một nhà hảo tâm quốc tế, vừa là một kẻ bắt nạt nhỏ nhen, bằng cách điều tra mối liên hệ giữa bản chất của chế độ TQ và hành vi bên ngoài của nó.
Những cường quốc nhỏ nhen, cũng giống như những con người nhỏ nhen, là nạn nhân của một mặc cảm bất an. Họ bị ám ảnh bởi nỗi lo lắng phải luôn luôn tỏ ra cứng rắn để tự thuyết phục bản thân rằng người khác sẽ coi trọng họ.
Đối với những quốc gia như vậy, sức mạnh bề ngoài là quan trọng hơn bất cứ thứ ǵ khác. Trong trường hợp của TQ, lịch sử đau thương của nước này như là một quốc gia yếu kém bị các cường quốc khác bắt nạt có thể giải thích tại sao các lănh đạo TQ lại nhanh chóng có hành vi tấn công kẻ khác. Nhưng điều căn bản hơn là nhà cầm quyền Bắc Kinh cảm thấy không an toàn về quyền lực và địa vị của họ đến mức họ cần phải bù lại một cách quá mức bằng cách thể hiện h́nh ảnh một nhóm người cứng rắn.
Một cách hiểu khác về hành vi bắt nạt nhỏ nhen của người TQ ở nước ngoài là coi đó như là sự mở rộng logic của việc thực hiện chuyên chế trong nước. Đảng CSTQ cầm quyền đă quen với việc tự tung tự tác ở nhà và không dung thứ cho sự chống đối hay thách thức. Tại sao chúng ta lại mong đợi họ sẽ hành xử khác đi ở nước ngoài, trừ khi họ đang đối mặt với một thế lực mạnh hơn mà biết rơ sẽ không thể đối địch nổi?
Là một chế độ nắm và giữ quyền lực bằng bạo lực, đảng CSTQ tin tưởng vững chắc vào năo trạng của "luật rừng", nơi mà lư lẽ thuộc về kẻ mạnh. V́ vậy, họ cho rằng các quốc gia yếu hơn phải tôn kính họ và không c̣n cách nào khác.
Đáng buồn thay, những vụ bắt nạt nhỏ nhặt đôi khi lại có tác dụng, biện hộ cho những tính toán của Bắc Kinh. Mặc dù họ thường xuyên thất bại khi ép buộc các quốc gia yếu hơn phải phục tùng, nhưng hành vi bắt nạt của TQ vẫn có hiệu quả trong việc thu hút các công ty nước ngoài, chẳng hạn như các hăng hàng không, các chuỗi khách sạn và thương hiệu tiêu dùng, là những kẻ sợ mất quyền tiếp cận thị trường nội địa khổng lồ của TQ.
Bởi v́ sự nhỏ nhen dường như đă được đưa vào hành vi đối ngoại của TQ, ngay cả khi các lănh đạo của họ t́m kiếm sự tôn trọng và địa vị, chúng ta nên biết rằng, hành vi nhỏ nhen của họ vẫn sẽ được tiếp tục được thực hiện.
Nạn nhân của các vụ bắt nạt này, các quốc gia cũng như các công ty, sẽ phải trả giá. Nhưng cuối cùng, người trả giá sẽ là TQ. Ở mức tối thiểu, hành vi nhỏ nhen có thể xóa bỏ mọi tác động tích cực mà sự hào phóng của họ có thể tạo ra. Mọi người thường nhớ những tựa đề tồi tệ hơn là những bài báo khen ngợi.
Quan trọng hơn, sự bắt nạt nhỏ nhen của Bắc Kinh đang làm mất bạn bè và mọi người trên thế giới xa lánh, đồng thời giúp cho Hoa Kỳ xây dựng những trường hợp cụ thể thuyết phục để đối đầu và kiềm chế TQ. Nếu họ nhận thấy ḿnh bị cô lập, họ chỉ có thể đổ lỗi cho cái mặc cảm nhỏ nhen của chính họ mà thôi.
(*) Minxin Pei là giáo sư khoa Chính quyền tại Claremont McKenna College, California và là thành viên cao cấp không thường trú của Quỹ Marshall Đức của Hoa Kỳ.
(Theo Asia Nikkei Review)